Şarm el-Şeyh’te tarihî imza: “Trump Deklarasyonu”na Türkiye damgası
Erdoğan’ın masadaki ağırlığı: Gazze’de kalıcı barış ve bölgesel normalleşmede Ankara’nın belirleyici rolü
ŞARM EL-ŞEYH / ANKARA — 14 Ekim 2025 | Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentinde gerçekleşen zirvede ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ve Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, **“Kalıcı Barış ve Refah İçin Trump Deklarasyonu”**na imza attı. Beyaz Saray tarafından başkanlık muhtırası formatında yayımlanan metin; Gazze’de kalıcı barış düzeni, aşırılıkla mücadele, insan hakları ve kutsal mekânların korunmasına ilişkin ilke ve taahhütleri içeriyor. The White House+1
Ankara’nın ağırlığı ve diplomasi trafiği
Zirvenin “arabulucular ekseni” olan Türkiye–Mısır–Katar üçlüsü, ABD ile birlikte Gazze ateşkesini teyit eden ve sonrası için yol haritasını çerçeveleyen belgeye ortak oldu. Sürecin mimarları arasında yer alan Ankara, hem sahadaki insani ihtiyaçların karşılanması hem de esir–tutuklu takası ve güvenlik düzenlemeleri başlıklarında aktif rol üstlendi. Uluslararası ajanslar, imza törenini bölgesel barış açısından dönüm noktası olarak niteledi. Reuters+2China Daily Asia+2
Belgenin özeti: İlkeler ve taahhütler
-
Kalıcı barış: Filistinliler ve İsraillilerin temel haklarının korunması, güvenliğin garanti altına alınması ve onurun yüceltilmesi vurgulanıyor.
-
Aşırılıkla mücadele: Radikalleşmenin kök nedenlerini bertaraf etmeyi ve eğitimi–fırsat eşitliğini öne çıkarıyor.
-
Diplomasi önceliği: Gelecekteki anlaşmazlıkların müzakereyle çözümü taahhüt ediliyor.
-
Kutsal mekânlar: Hristiyanlık, İslam ve Musevilik için önem taşıyan miras alanlarının korunması temel ilke olarak sıralanıyor. The White House
Türkiye lehine ne ifade ediyor?
-
Saha ile masa arasında köprü: Ankara, Gazze’de insani erişim, yeniden imar ve güvenlik düzenlemelerinde uygulama kapasitesi ile öne çıkıyor.
-
Bölgesel normalleşme: Türkiye’nin Kahire ve Doha ile koordinasyonu, doğrudan Washington’la senkronize çalışarak sürecin hızlanmasına katkı sağladı.
-
Stratejik konum: Türkiye; Doğu Akdeniz, enerji ve ticaret koridorlarında istikrar sağlayıcı rolünü bu belgeyle kurumsal zemine taşıdı. (Değerlendirme; belge ve uluslararası haber akışının analizi) Reuters+1
Ne yok? (Bağlayıcı teknik hükümler)
Metin bir ilke bildirisi; takvim, denetim–yaptırım mekanizmaları ve ayrıntılı yükümlülükler kamuya açık sürümde yer almıyor. Bu başlıklar, arabulucuların oluşturacağı teknik ekiplerle uygulama protokollerine dönüştürülecek. The White House
Küresel yankı ve sahadaki gelişmeler
Zirve günü, rehinelerin serbest bırakılması ve Filistinli tutukluların salıverilmesi gibi kritik adımların eşzamanlı yürüdüğü bildirildi; sürecin kırılgan doğası vurgulansa da diplomatik mesafe “emsalsiz” olarak yorumlandı. The Guardian
Resmî metin ve yayınlar
-
Beyaz Saray, bildiriyi “The Trump Declaration for Enduring Peace and Prosperity” başlığıyla yayımladı. The White House+1
-
Uluslararası ve Türk medyası, metnin tam çevirisini ve imza anlarını aktardı. ABC News+3Al Jazeera+3IHA+3
