31°
Rahmân ve Rahîm olan Allah’ın adıyla.
Hamd, Alemlerin Rabbi Allah’a salât ve selâm Efendimiz Hz.Muhammed (s.a.v.), Âl-i Âbası, Ehl-i Beyti ve Ashâbı üzerine olsun.
***
Hadisler;hidayet ve rahmet kaynağı olan Kur’ân-ı Kerîm’in kendisine indirildiği ilim ve Hikmet verilen Allah’ın desteği ile Kur’an’ı herkesten daha iyi anlayan ve ilâhî maksadın ne olduğunu en iyi bilen, Kur’an-ı Kerimin tefsiri olan Allah Resûlü’nün (s.a.v.) iman edenlere verdiği mesajlarıdır.
*
Türkçe’deki namaz anlamında Salât kelimesi Kur’an-ı Kerimde seksenden fazla ayette geçmektedir.(1 )
***
Resûlullah (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:
“-Kim namazına devam ederse, bu namaz kıyamet gününde onun için (karanlığa karşı) nur,(doğruluğuna) delil ve (azaptan) kurtuluş olur.
Kim namazına devam etmezse onun nuru, delili ve kurtuluşu olmaz.
O kimse kıyamet gününde Firavun,Kârûn, Hâmân ve Übey b. Halef ile beraber olur.”(2)
***
Allah Resûlü (s.a.s.) bu hadisi şerif ile Ümmetinden Salâtı (namazı ) terk edenin manevi alemde Firavun, Kârûn, Hâmân ve Übey b. Halef’in derecesine düşeceğini ve onların göreceği muamele ile onlarla birlikte hesaba çekileceğini buyurmaktadır.
*
Müslüman birisinin imanı ve konumu itibariyle salâtı terk edişinin nedeni ve sonucuna baktığımızda bu hadisi şerifte şunu görmekteyiz.
*
~Kişinin bulunduğu makam ve saltanatı ona salâttan (namazdan) daha öncelikli ve önemli hale gelmişse ve Alemlerin Rabbi’nin emrini unutturup huzurunda durmayı terk edecek dereceye ulaştırmışsa ,bu kişi manevi alemde makam ve saltanatıyla öğünen Firavun’nun seviyesine düşer. Kıyamet günü onunla beraber olur.
*
~Kişinin; malı ve servet sevgisi kişiye Alemlerin Rabbi’nin emrini ve huzurunda durmayı salâtı (namazı) unutturup terk edecek seviyeye varmışsa, manevi alemde mal ve servetiyle öğünen Kârûn’nun derecesine düşer.
Kıyamet günü onunla beraber hesaba çekilir..
*
~Kişinin bulunduğu makamı ve idareciliği için üstlerine hoş görünme gayreti ile bulunduğu makamı namazdan daha önemli görüp Alemlerin Rabbi’nin emri olan salâtı (namazı) unutturup terk edecek dereceye ulaştırmışsa manevi alemde vezir Hâmân’nın seviyesine düşer kıyamet günü onunla beraber haşr olur.
*
~Kişinin dünyada tüm zamanını çalıştığı ve yaptığı ticarete ayırması çok kazanç elde edip kazandıklarıyla öğünüp gururlanması, Alemlerin Rabbi’ olan salâtı (namazı) terk edecek dereceye ulaştırmışsa bu kişi manevi alemde ticaretiyle öğünen Mekkeli tacir Ubey b. Halef’in seviyesine düşer kıyamet günü onunla beraber olur (3)
***
Hz.Ali (r.a) , Peygamber efendimiz (s.a.s) den şöyle nakletmiştir:
“-Kıyamet gününde kulun hesaba çekileceği ilk ameli onun salâtı (namazdır) . Eğer namazı düzgün olursa, işi iyi gider ve kazançlı çıkar. Namazı düzgün olmazsa, kaybeder ve zararlı çıkar. Şayet farz namazlarından (ikame etmediği kılmadığı varsa) namazı eksik çıkarsa, Azîz ve Celîl olan Rabb’i:’Kulumun nâfile namazları var mı, bakınız? der. Farzların eksiği nafilelerle (sünnet namazlarla) tamamlanır. Sonra diğer amellerinden de bu şekilde hesaba çekilir.” (3)
***
Kurân’da namaz anlamındaki salât kadar başka bir ibadete bu sıklıkta yer verilmemiştir.
Kur’ân’a ilaveten sünnette de namazla alakalı pek çok açıklama yapılmış, kılınmasına engel olabilecek her türlü engel için çözümler sunulmuştur.
Suya ulaşma imkânı olmadığı durumlarda teyemmüm yeterli görülmüş.
Yolculuk hallerinde dört rekat olan namazların iki rekat olarak kısaltılmasına ,zaruret halinde iki vaktin namazının ( öne alınarak kılma veya sonraki vakitte kılmak üzere ertelenmesine ) müsaade edilmiş
Hastalık durumunda oturarak hatta gerekirse yatarak kılınabileceği söylenmiş,
Şavaş ortamında bile nasıl kılınacağı tarif edilmiştir. (Nisâ 4/103.)
***
Rabbimiz, edası için birkaç husus dışında mümkün olan bütün kolaylıkları gösterdiği namazın terkine mazeret kabul etmemektedir.
Mazeret kabul edilen hususlar için ise uykuda kalma ve unutmaya işaret edilir, ancak hadisi şerifte uyku ve gaflet sebebiyle namazın kılınmadığı belirtilmiştir.
Bu rivayete göre Allah Rasûlü şöyle buyurmuştur:
“-Biriniz uyku veya gaflet sebebiyle namazı terk ederse onu hatırladığı vakit kılsın. Zira Allah ‘namazı, beni hatırlamak için kıl’ buyurur.”(4 )
“Muhakkak ki sizden biri namaz kılarken (aslında) Rabbiyle özel olarak konuşmaktadır..” (5)
***
Namazı terk edenler için Rabbimiz şöyle buyurmaktadır;
”Sonra bunların ardından öyle bir nesil geldi ki, namazı terk ettiler, heva ve heveslerine uydular; onlar bu taşkınlıklarının karşılığını mutlaka göreceklerdir. (Cehennemdeki “Gayya” vadisini boylayacaklardır.)” (Meryem/59)
*
Namazı terk etmenin sonucunun ne kadar korkunç olduğunun delili şu ayeti kerimedir;
‘’ Onlar cennetlerdedirler, (cennettekiler) birbirlerine suçlular hakkında sorular sorarlar ve dönüp onlara şöyle derler:”-Sizi bu cehennem ateşine sürükleyen nedir?” Onlar da şöyle cevap verirler: “-Biz namaz kılanlardan değildik.” (Müdessir (41-42-43)
***
Farz olduğuna inanmadığı salâtı (namazı ) önemsemediği için namazı terk edip kılmayan kimse mü’min değildir. Çünkü Allah’ın kesin emrine iman edip gereğini yerine getirmemektedir.
Müslüman olan bir kimsenin ise namazını terk etmesi düşünülemez.
Namazı ihmal eden kimse, namazın farz oluşuna inanmadığı veya namazı önemsemediği veya tembelliği ve ihmalkârlığı ya da unuttuğu için kılmamıştır.
Namazını vaktinde kılmayı unutan kimse, hatırlayınca hemen kılmadığı namazını kılması gerekir.(6)
*
Farz oluşuna ve önemine inandığı halde tembelliği, ihmalkârlığı ,gaflet ve meşguliyeti sebebiyle geçerli bir özrü olmadan namazını kılmayan kimse ise büyük günaha girmiştir.
Bu kimse tövbe etmeden ölürse işi Allah’a kalır. Allah, dilerse affeder, dilerse suçu nispetinde cezalandırır,
*
Bu durumdaki Müslüman samimi olarak tövbe ve istiğfar edip namazlarını kılmaya başlamalıdır zira Rabbimiz bu konuda şöyle buyurmaktadır;
‘’Ancak tövbe edenler, ıslah edenler, Allah’a sımsıkı sarılanlar ve dinlerini katıksız olarak Allah için (halis) kılanlar başka; işte onlar mü’minlerle beraberdirler. Allah mü’minlere büyük bir ecir verecektir.’’(Nisa Suresi,4 /146)
Haktan gafil kimselere Rabbimiz şöyle seslenmektedir.
“Ey iman edenler! Allah`a samimiyetle (nasûh tövbe) edin. Belki Rabbiniz kötülüklerinizi siler. Peygamberi ve beraberindeki müminleri utandırmayacağı günde, sizi altından ırmaklar akan cennetlere koyar. O gün onların nuru önlerinde ve sağ taraflarında yürürken: “Rabbimiz nurumuzu tamamla, bizi bağışla, şüphesiz Sen, her şeye Kadirsin derler” (Tahrim/ 66 (8).
***
Bizim de duamız Hz.İbrahim’(a.s.)’ın duası gibi olsun inşaallah:
“-Rabbim! Beni ve zürriyetimi salâtı (namazı ) dosdoğru kılanlardan eyle! Rabbimiz dualarımızı kabul buyur! (İbrahim/40) ‘’
Ey Rabbi-miz bunu bizden kabul buyur; Kuşkusuz sen, her şeyi işiten ve her şeyi en iyi bilen’sin. Amin Selam ve Dua ile..
Cesim ZEYDANLI –05/06/2023-Ankara
Dipnot:
1~ (Muhammed Fuâd Abdülbâkī, el-Muʿcemü’l-müfehres li elfâẓi’l-Ḳurʾâni’l-kerîm (Kahire: Matba‘atü Dâri’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1364/1945), ‘slv’, 412-413.)
2~ (Müsned, 2/169; Darimi, Rikak, 13, 2/390) Heysemi, bu hadiste geçen ravilerin güvenilir olduğunu belirterek, hadisin sahih olduğuna işaret etmiştir (bk. Mecmeu’z-zevaid, 4/20, h.no: 1634)
3~ (Hz. Ali (a.s.)Nehc’ül Belağa; Ebû Dâvûd, Salât 149; Nesâî, Salât 9; İbni Mâce, İkâmet 202)
4~ (İbn Kayyım es-Salat ve Hukmu Tarikuha, s. 22) (Celâluddîn es-Suyûtî, Sunen-i Nesâî Şerhı, I, 231-233. )
5~ (Buhârî, Salât, 36)
6~ (Buhârî, Mevâkît, 37. I, 148; Muslim, Mesâcid, 309. I, 471; Ebû Dâvûd, Salat, 11. I, 303; Nesâî, Mavâkît, 52-54. I, 293, 295-296; İbn Mâce, Salat, 10. I, 227; Ahmed, III, 1000)
